Artritis Psoriatica en Ayurveda

Artritis Psoriatica en Ayurveda

Artritis is een ziekte van het bewegingsapparaat en wordt daarom gerekend tot reumatische aandoeningen. De ernst van de ziekte en het verloop ervan verschilt van persoon tot persoon, zo ook de leeftijd waarop de artritis psoriatica begint. In de meeste gevallen begint Artritis Psoriatica tussen de twintig en dertig jaar. De wijze waarop de ziekte zich uit kan ook weer verschillen, men kan veel huidklachten hebben en nauwelijks gewrichtklachten en andersom, dit geldt overigens ook voor de ontwikkeling van de klachten.

Psoriasis

Psoriasis is een ziekte waarbij de huid, slijmvliezen en/of nagels afwijkingen kunnen gaan vertonen. De ziekte is een plaatselijke verstoring van de normale vervanging van de huid. De huid wordt rood en gaat sterk schilferen, wat veelal voorkomt op de strekzijde van de ellebogen en knieën, op de hoofdhuid en in huidplooien, zoals bij de navel en de bilnaad. Er is ook een vorm waarbij putjes in de nagel ontstaan en onder de nagel een bruine verkleuring.

Artritis Psoriatica

Artritis betekent gewrichtsontsteking. Bij artritis Psoriatica raken de gewrichten ontstoken. Meestal gaat het om de kleine gewrichten van handen en voeten. De ontsteking kan zich echter ook in de gewrichten van de elleboog en de knie voordoen. Bij sommige mensen raken de gewrichten onder in de rug of in het bekken ontstoken. Bij een gewrichtsontsteking wordt het slijmvlieslaagje dikker, produceert extra gewrichtsvocht en vormt uitstulpingen. Dit leidt tot pijn, warmte en zwelling van het kniegewricht. Hierdoor kan men zich minder goed bewegen en kan de kracht verminderen. In een later stadium van de ziekte kunnen ook het kraakbeen en het bot zelf beschadigd raken, waardoor er vergroeiingen ontstaan en blijvende bewegingsbeperkingen.

Benadering vanuit de Ayurveda – Ama Vata

Wat is Artritis Psoriatica?

Artritis is een ziekte die in de Ayurveda valt onder Ama Vata. Ama wil zeggen onrijpe of onverteerde  stoffen die zich in het organisme vastzetten als gevolg van een niet afdoend functionerende agni. Deze agni is het verteringsvuur dat ervoor zorgt dat alles in het verteringskanaal wordt verbrand zodat we het kunnen uitscheiden. Wanneer dit verteringsproces niet naar behoren verloopt zetten de aanwezige afvalstoffen zich om in toxische stoffen die zich vastzetten in diverse weefsels. Het vastzetten van toxische stoffen kan op haar beurt gaan ontsteken wat pijn veroorzaakt. Vata bevindt zich onder meer in het bewegingsapparaat waar zich veelal de Reuma voordoet. De Vata kwaliteit als zijnde de beweging, zien we ook dat Prana, de beweging van de ademhaling maar ook die van emoties en intelligentie wordt geblokkeerd door niet goed  ‘verteerde’ emoties. Niet goed verteerde emoties kristalliseren en slaan hun onzuivere afval op in het bindweefsel. Psoriatica is een huidziekte die eveneens is ontstaan door amavorming, waarvan de belasting voornamelijk in de lever en het bloed plaatsvindt, wat een Pitta kwaliteit is. De Ayurveda richt zich bij Artritis Psoriatica in eerste instantie op het aanpakken van de overmatige amavorming. De hierna beschreven casus is bedoeld om inzicht te geven in het behandelingsproces van overmatig ama.

Hoe pakken we Artritis Psoriatica aan?

In de Ayurvedische praktijk melden zich patiënten aan met Artritis Psoriatica die al enige jaren begeleid worden door een Reumatoloog. De medicatie die men voorgeschreven krijgt zijn er veelal op gericht om de ontsteking af te remmen, het immuunsysteem te temperen, we hebben hier immers te maken met een auto-immuunziekte, pijnstillers en een crème voor de psoriasis plekken. Dat deze medicijnen bijverschijnselen geven mag als bekend worden beschouwd. Aan de Ayurvedisch practitioner/ arts is dan ook de vraag: kun je hier iets aan doen en hebben jullie medicijnen die geen bijverschijnselen geven. Hier na volgt een verslag van de behandeling van een patiënt van 59 jaar, die al enige jaren door een Reumatoloog wordt behandeld, en nu volgens de Ayurvedische principes wordt behandeld.

Ontstaan en verloop van de ziekte

Vanaf zijn jeugd heeft meneer last van hardnekkige roos op het hoofd wat zich door de jaren heen heeft ontwikkeld tot grote rode plekken. Dit blijkt achteraf het begin van Psoriasis te zijn geweest. Rond het veertigste levensjaar ontstaan er putjes in de nagels en begint meneer last van zijn knieën te krijgen. De knieproblemen worden gediagnosticeerd als mogelijke meniscus problemen en uiteindelijk volgt daar dan ook een operatie op. Bij een tweede operatie wordt er gemeld dat er kraakbeen is beschadigd maar er wordt nog geen relatie met artritis gelegd. Wanneer de gewrichten van handen en voeten pijnlijk gaan worden en verdikkingen vertonen, vindt er een verwijzing naar de reumatoloog plaats die de diagnose  artritis psoriatica stelt. Inmiddels slikt meneer ontstekingsremmers waar pijnstillers in verwerkt zijn en remmers van het immuunsysteem en een crème voor de psoriasis plekken.

Ayurvedische diagnose en behandelingsplan

Alvorens we op de klachten ingaan wordt eerst het Ayurvedisch basisonderzoek gedaan:

1. De Pols; De pols geeft een overmatige activiteit in het Pitta en Vata gebied aan en een blokkade op Kapha niveau. Het is een warme pols. Vata, geeft de eerder beschreven artritis kenmerken aan, Pitta de ontstekingen en de psoriasis plekken. Kapha geeft de overmatige amavorming aan.
2. De tong; Op de tong kunnen we informatie halen waar er zich amavorming bevindt. Over de gehele tong is een dikke laag amavorming. Hier kunnen we uit lezen dat de ama-vorming over het gehele lichaam is verspreid.
3. Urine en ontlasting; Op zich zijn hier geen problemen mee, maar beide uitscheidingsstoffen geven een sterke lucht af.
4. De stem; Is rustig en helder, echter meneer heeft wel vaak last van het ophoesten van slijm. Een duidelijk Kapha element.
5. De huid; Deze is droog en heeft weinig glans. Op de benen en billen zijn grote psoriasisplekken te vinden van 3 1/2 bij 11/2 centimeter. Het zijn dikke plekken die vuurrood zijn met schilfers.  Ook in de navel en oren bevinden zich kleine psoriasis plekjes.
6. Lichaamsvorm en uiterlijke kenmerken; De artritis heeft zijn werk gedaan in het schoudergebied, polsen en voeten. Hier zijn zogenaamde “deuken “ aan het ontstaan. Deze plaatsen zijn ook pijnlijk. De nachtrust wordt een aantal malen verstoord door pijnen in schouders en armen. Het opstaan s’morgens verloopt zeer moeizaam, het gevoel de gehele nacht zware arbeid te hebben verricht en niet te hebben geslapen is het steeds weer terugkerende patroon bij het wakker worden. De eerste paar uur van de ochtend zijn dan ook zwaar om pijn en stroefheid in het lichaam de baas te worden. Overdag is er ook vaak pijn. Pijn in het nekgebied en schouders, pijn aan polsen en daar zijn ook verdikkingen, pijnlijke vingers mn het laatste kootje, pijnlijke knieën, enkels en tenen. De wreef op de voeten is regelmatig pijnlijk na bepaalde belasting van de voeten.
7. De ogen; Deze zijn niet helder en geven een fletse indruk.
8. Emotionele aspecten; Door deze ongemakken is er regelmatig een terugkerend gevoel van onbehagen en zwaarmoedigheid.

Eerste conclusie en aanpak

Ama: De amavorming is op alle gebeden dominant aanwezig en veroorzaakt diverse pijnen. De pijnen in de gewrichten worden veroorzaakt door ontstekingen, die Pitta gerelateerd zijn, die weer op hun beurt veroorzaakt worden door opgehoopt ama. Amavorming heeft weer een kapha kwaliteit. We hebben hier dus te maken met een kwaal die alle drie de dosha’s uit balans brengt.

1. De pijn wordt bestreden door zowel het verbranden van opgehoopt ama als het remmen van de ontsteking en het weer soepel maken van de gewrichten. Een Vata onbalans brengen we weer in evenwicht door het toedienen van warmte, regelmaat en rust. Omdat de pijn uit reumatische klachten voortkomt moeten we met droge warmte werken. D.m.v. Pinda Sweda met zand gaan we de gewrichten soepel maken en ama losmaken. De massages van de psoriasis plekken gebeurt met speciale olie maar hiervan niet te veel ivm het te veel aan ama. We geven een ontstekingsremmend kruid zoals Salai en een dieet wat gericht is op het verbranden van opgehoopt ama. De gewrichten worden ondersteund met Rumayur.
2. De nachtrust wordt positief beïnvloed na verloop van tijd, het is goed om de nachtrust af te stemmen op Vata tijd, liefst voor 22.00u, als dit niet lukt dan eenmaal per week en de overige dagen 23.00u. Het tijdstip van opstaan moet worden  vervroegd naar 07.00u  en bij voorkeur beginnen met massages en andere behandelingen om het lichaam op gang te brengen.
3. Meditatieoefeningen, Yogaoefeningen en het innemen van Ashwaghanda en Brahmi geven lichaam en geest weer energie.
4. De psoriasis plekken worden behandeld met neem olie. Tegelijkertijd wordt het lichaam gereinigd van toxische stoffen en onverteerd ama; eerst de darmen en later de lever hiertoe nemen we eerst Haritaki en Rog Nashak wat later zal worden verruild met Livlong of Livo Vishisht.
5. De slijmvorming wordt aangepakt door de hierboven vermelde werkwijze, aansluitend wordt er regelmatig gember en kurkuma in het dieet verwerkt.
6. Op de tong is veel amavorming. Om dit te veel aan amavorming aan te pakken wordt er voor en na de maaltijden een mengsel van verse gember, citroensap en zout ingenomen. Ter aanvulling moet de tongschraper iedere dag gebruikt worden.

Er wordt een behandeling van 3 maanden ingezet. In de eerste maand  bestaat  de behandeling uit iedere dag masseren en pinda sweda (zand). Aansluitend wordt een Virechena ingezet. Dit is een milde darmreiniging. In de tweede en derde maand wordt het ritme  verzet naar 3 maal per week behandelen.

Lichaam en geest

In het bovenvermelde programma is voornamelijk op het fysieke aspect van het menselijk lichaam gewerkt. De Ayurveda is pas compleet in haar behandelwijze wanneer we ook de geestelijke/ psychologische component in de behandeling integreren. In geval van Reuma gaan we zodra het lichaam goed op de behandeling reageert, proberen er achter te komen wat de veroorzaker van de Ama Vata is. Wat is de oorzaak van dit proces en waardoor wordt het in stand gehouden. Binnen de Ayurveda  wordt er vanuit gegaan dat we ons bewust moeten zijn van de amavorming op emotioneel niveau. Met dit bewustzijn kunnen we het proces van de amavorming en ontstekingen onder de aandacht brengen en zo dicht zelfs, dat de vervormingen in het bewustzijn die de basis van de ziekte zijn, weer in het gareel kan worden gebracht. Aandacht wordt hier bedoeld als concentratiepunt. In deze zienswijze leert  de Ayurveda ons dat lichaam en geest één zijn. Tijdens het proces van reiniging (Pancha Karma) zoals in het begin van dit artikel wordt beschreven, ontstaat er al een bepaalde bewustwording bij cliënten m.b.t. hun lichaamsprocessen en de rol die hun geest/ emotie in dit proces inneemt. Men start al als het ware met het onder de ‘aandacht’ krijgen van de klacht en de processen die zich daarbij afspelen. Amavorming op emotioneel niveau heeft te maken met het kristalliseren en vastzetten van toxische stoffen in onze cellen.

Vervolg aanpak:

In de volgende drie maanden wordt het bovenvermelde plan gecontinueerd. De behandelingen zullen nu eenmaal per week plaatsvinden. De ingezette Ayurvedische medicatie wordt gecontinueerd en per maand geëvalueerd en eventueel bijgesteld. Het is van groot belang om dit verloop goed te registreren. Dit proces zal nog enige maanden in beslag nemen. Zowel de cliënt als de behandelaar zijn positief gestemd alleen al omdat er in betrekkelijk korte tijd zoveel goede vorderingen zijn geboekt.

Auteur: Mw. Carla van Dijk (AP), Ayurveda Actueel – Augustus 2008